Wat u tegen iemand zegt die stervende is, blijft natuurlijk persoonlijk.

Meestal kunt u weinig verkeerd doen, maar toch zijn er een paar dingen waar u rekening mee kunt houden.

Tips en mogelijkheden

Een overzicht van tips en mogelijkheden:

1. Toon medeleven
2. Wees eerlijk en toon interesse
3. Haal herinneringen op
4. Helpen accepteren
5. Toon dankbaarheid

Hieronder worden deze mogelijkheden één-voor-één toegelicht.

1. Toon medeleven

In de eerste plaats kunt u iemand die ongeneselijk ziek is of op korte termijn komt te overlijden veel sterkte en kracht toewensen. Vertel in uw eigen woorden dat u met hem of haar meeleeft en dat diegene op uw steun kan vertrouwen.

Voorbeelden

• Dit moet zwaar zijn voor je, maar het is fijn dat je bent omringd door familie.
• Wat er ook gebeurt, ik ben bij je.
• Laat het me weten als er iets is wat ik voor je kan doen.
• Ik hoop dat je je omringd voelt door liefde.

TIP

Het is niet erg om emoties te tonen of om te huilen. Dat laat zien hoeveel u werkelijk om iemand geeft. Probeer echter niet te lang in uw eigen verdriet te blijven hangen.

2. Wees eerlijk en toon interesse

Als u niet weet wat u tegen iemand moet zeggen, is het ook prima om dat eerlijk vertellen. U kunt dan gewoon aangeven dat u het moeilijk vindt om de juiste woorden te vinden.

Het is prima om niet continu ergens over te praten, maar gewoon bij iemand te zijn. Dat kan al veel steun bieden. Help desnoods in het huishouden door schoon te maken of een maaltijd te koken.

U kunt ook interesse tonen, bijvoorbeeld door een vraag te stellen of iets aan te bieden.

Voorbeelden

• Ik weet niet goed wat ik moet zeggen, maar ik ben er voor je als je me nodig hebt.
• Hoe gaat het vandaag met je?
• Het is fijn om je te zien.
• Is er iets dat ik vandaag voor je kan doen?
• Kan ik wat lekkers voor je meebrengen of voor je inschenken?
• Welke muziek zou je nog een keer willen horen?

TIP

Het is een goed idee om de persoon in het stervensproces het voortouw te laten nemen als het gaat om het gespreksonderwerp en de toon van de interactie.

3. Haal herinneringen op

Afscheid nemen van iemand die dood gaat is lastig. Waar kunt u over praten met iemand die stervende is?

Het ophalen van herinneringen zijn vaak een geschikt onderwerp.

Voorbeelden

• Weet je nog toen we…
• Ik zal nooit vergeten toen we…
• Het mooiste dat we samen hebben meegemaakt, vond ik…
• Mijn favoriete herinnering samen was toen…
• Ik zal jouw mooie verhalen doorvertellen.

TIP

Bij wat u ook zegt, is het belangrijk om vriendelijkheid en medeleven uit te dragen.

4. Helpen accepteren

Volgens hospices zijn de meeste mensen die weten dat ze dood gaan op gegeven moment in een fase beland waarin ze accepteren dat ze komen te overlijden. Uw dierbare kan moe zijn van het ‘vechten’ voor zijn of haar leven.

Als u dicht bij de degene staat die komt te overlijden, kan ‘acceptatie’ een mooi onderwerp zijn om aan te snijden.

Voorbeelden

• We gaan ons best doen om samen nog wat moois te doen met de tijd die we nog hebben.
• Natuurlijk ben ik verdrietig, maar ik heb er ook vrede mee dat je nu op een plek bent waarin je niet meer zo hard hoeft te vechten.

TIP

U kunt proberen de focus te verschuiven van verdriet van het sterven naar de betekenis van het leven, hoe lastig dat ook is.

5. Toon dankbaarheid

Dankbaar zijn voor het leven van de persoon, hun zorgzaamheid en hun invloed kan een mooie en bevestigende boodschap zijn.

Voorbeelden

• Ik ben dankbaar aan het goede leven dat we samen hebben geleefd en de mooie tijden die we hebben meegemaakt.
• Je hebt zo lang, zo goed voor ons gezorgd. Dat gaan we missen.
• Je bent een (heel) belangrijk onderdeel van mijn leven geweest en ik zal je daarvoor voor altijd dankbaar zijn.
• Je bent de beste vader/moeder geweest die ik me kan voorstellen.

TIP

Iemand bedanken, laat zien hoe belangrijk hij of zij is geweest voor u en draagt daarom bij aan de waardigheid van het sterven.

Overige tips als iemand in je omgeving komt te overlijden

Praktische tips:

• Gun iemand de rust door niet constant visite over de vloer te hebben. Iemand die ongeneselijk ziek is, is vaak sterk vermoeid.
• Wanneer woorden niet meer mogelijk zijn, kan het fijn zijn om toch verbinding te maken door middel van aanraking, bijvoorbeeld een hand zachtjes op de hand, de schouder of het hoofd van de ander leggen.
• Luister en respecteer iemands wensen, bijvoorbeeld ten aanzien van de uitvaart.
• Is het niet mogelijk om bij iemand op bezoek te gaan? Stuur dan een kaartje of bel iemand op.
• Praat ook over uw eigen gevoelens met iemand die u vertrouwt.

Wat kun je beter niet zeggen tegen iemand die dood gaat?

Er zijn ook dingen die u beter niet kunt zeggen tegen iemand op zijn of haar sterfbed ligt.

• Ik weet hoe je je voelt.
• Het komt goed.
• Je moet niet opgeven.
• Ik hoop op een wonder.
• Had je maar…
• Ik zei het toch.
• Alles gebeurt met een reden.
• Dit is hoe God het wil.

Het is verder niet handig om het teveel over uzelf te hebben of om doktersadviezen te geven (als u zelf geen dokter bent).

Wat zeg je als iemand dood gaat die je minder goed kent?

Als een kennis u vertelt dat ze stervende zijn (of u hoort dit van iemand anders) is het niet erg als u even niet weet wat u moet zeggen. Iets simpels zeggen of een klein gebaar is dan vaak genoeg.

Het belangrijkste: wees eerlijk, oprecht en spreek vanuit het hart.