Toespraak schrijven

Een mooie toespraak wordt natuurlijk ook door de nabestaanden gewaardeerd. Een toespraak of grafrede schrijven is echter niet eenvoudig.

Het onderstaande vraag- en antwoord overzicht zal u hierbij helpen.

Moet ik aankondigen dat ik een toespraak wil houden?

Ja, vraag altijd toestemming aan de directe nabestaanden van de overledene om een afscheidsspeech te geven. Geef ook bij de uitvaartbegeleider aan dat u wilt spreken bij de uitvaart. Hij of zij zorgt voor een logische volgorde van de muziek en sprekers.

Voor de uitvaartdienst begint, krijgt u van de uitvaartverzorger te horen wanneer u uw toespraak mag houden.

Voelt u zich niet verplicht om te spreken tijdens de uitvaart, zelfs als u dicht bij de overledene stond. Niemand zal het u kwalijk nemen als u beslist om niet te spreken.

Wat bespreek ik tijdens de toespraak?

Zoek allereerst een rustige plek om de toespraak te schrijven en probeer daarbij stil te staan bij uw gevoelens en herinneringen bij/van de overledenen. Daarbij kunt u zichzelf bepaalde vragen stellen:

• Wat heeft de overledene voor u betekend?
• Wat gaat u het meeste missen aan de overledene?
• Wat bewonderde u aan de overledene?
• Welke hobby’s, passies en idealen had de overledene?
• Wat typeerde de overledene?
• Wat heeft de overledene in zijn leven meegemaakt en bereikt?
• Wat waren zijn/haar verdiensten, prestaties of bijdragen?
• Wat waren zijn/haar hoogte- en dieptepunten?
• Wat heeft u samen met de overledene meegemaakt, ondernomen, etc.?

Door antwoord te geven op deze vragen krijgt u een goed idee van wat u kunt bespreken in uw speech. U kunt daarnaast praten met familie en vrienden en luisteren naar hun verhalen en emoties. Mogelijk krijgt u daar inspiratie van voor uw speech. 

TIP

Wees niet bang om stukken van de tekst te schrappen na het schrijven van de toespraak. Bewaar de beste stukken tekst.

Hoe zorg ik voor een goede indeling?

Een goede indeling is cruciaal voor een geslaagde toespraak. Als u een levensverhaal van de overledene vertelt, kan het helpen om de toespraak in chronologische volgorde voor te dragen.

Als u een anekdote aanhaalt, werkt het heel goed om concrete beelden, uitspraken, typeringen en zintuiglijke uitdrukkingen van de overledene te benoemen. Gebruik zoveel mogelijk voorbeelden en vermijd abstracte zinnen voor zover dat kan.

Het is verder handig om de tekst in tekstblokken (alinea’s) te delen van 60 tot 80 woorden. Gebruik bovendien een duidelijk lettertype van minimaal 14 pt. U zult merken dat dit een stuk gemakkelijker leest. Tot slot is het ook handig om de bladzijden van uw toespraak te nummeren.

Kan ik humor gebruiken tijdens een toespraak?

Humor in een uitvaartspeech kan zeker, mits het positief is, het goed bij de overledene paste en het niet over-the-top is.

Kan ik een gedicht voordragen?

Natuurlijk. Een gedicht is soms zelfs mooier of geschikter dan een toespraak. Overleg dit eventueel met de andere nabestaanden.

Welke openingszinnen kan ik gebruiken?

De meeste mensen vinden het lastig om een toespraak te openen. De onderstaande openingszinnen kunnen u mogelijk een duwtje in de goede richting geven:

• “Lieve familie, vrienden en andere genodigden…”.
• “We zijn hier bijeen in de aula van crematorium…. om afscheid te nemen van…”
• “Lieve oma/opa/vader/moeder…” – als de speech gericht is aan de overledene

Het is doorgaans gepast is om jezelf ongeacht je relatie met de overledene voor te stellen. Soms is het handig om uzelf voor te stellen, voordat u begint met de eigenlijke toespraak. Als u een collega of vriend bent van de overledene kan het zijn dat niet iedereen u kent.

Hoe lang mag de toespraak duren?

Een toespraak moet kort en krachtig zijn en mag daarom niet te lang duren. De toespraak kan zijn waarde verliezen als deze te lang duurt. Bovendien zijn er waarschijnlijk nog meer sprekers die hun zegje willen doen. Probeer uw boodschap op een bondige, maar krachtige manier over te brengen.

Gebruik als richtlijn dat de toespraak tussen de 2 en 10 minuten duurt. Een toespraak van 5 minuten bevat ongeveer 450 tot 550 woorden.

Heeft u moeite met het schrijven van een toespraak? Aarzel dan niet om hulp in te schakelen, bijvoorbeeld bij de uitvaartverzorger of uw familie.

Toespraak geven

De onderstaande vragen met antwoorden zijn van waarde bij het geven van de speech bij een begrafenis of crematie:

Door wie wordt een toespraak meestal gehouden?

De toespraak wordt meestal gehouden door één of meer van de familieleden, vrienden, collega’s of kennissen uit de omgeving van de overledene.

Bij een kerkdienst zal uiteraard ook de pastoor, een dominee of andere kerkelijke voorganger spreken. Ook de uitvaartbegeleider of ritueelbegeleider spreekt soms op de uitvaart. Dit wordt vooraf duidelijk afgesproken.

Hoe bereid ik me voor op de toespraak?

Nadat u de toespraak heeft geschreven, is het belangrijk om deze te oefenen, bijvoorbeeld voor de spiegel of voor uw partner.

Verder kunt u met andere naasten bespreken wat u in uw toespraak gaat vertellen. Daarmee zorgt u er tevens voor dat bepaalde dingen niet dubbel worden verteld, zoals een alom bekende anekdote.

Hoe maak ik van mijn geschreven toespraak een mooie spreektekst?

De kunst is om de geschreven toespraak om een mooie manier te vertalen naar een spreektekst. U zou daarbij de volgende tips in acht kunnen nemen:

• Lees de toespraak vooraf hardop voor. Op die manier weet u of de zinnen goed lopen.
• Vermijd formele woorden, jargon of medische terminologie
• Probeer beeldend te bespreken.
• Gebruik bruggetjes om verschillende delen van de toespraak met elkaar in verbinding te krijgen

Hoe moet ik de toespraak voorlezen?

Spreek rustig, maar probeer de speech tegelijkertijd toch levendig te maken door de toonhoogte en het volume van uw stem licht af te wisselen. Daarnaast is het voor de aanwezigen prettig als u af en toe in de zaal kijkt en zich tot hen richt. Probeer verder uw eigen spreekstijl zoveel mogelijk aan te houden.

Kan iemand anders mijn toespraak voordragen?

Als u niet in staat bent om te spreken tijdens de afscheidsdienst, bijvoorbeeld omdat de emoties u te hoog oplopen, kunt u vragen om de toespraak te laten doen door iemand uit de familie- of vriendenkring die goed kan spreken.

Ook zou u een uitvaartbegeleider of professionele spreker kunnen inschakelen. Zij zijn goed getraind in het omgaan met emoties en in het spreken tijdens een uitvaart.

Let op:

De kosten van een spreker worden niet standaard vergoed door de meeste uitvaartverzekeringen, tenzij je een vrij besteedbaar bedrag hebt opgenomen in je polis.

Check het overzicht van kapitaalverzekeringen en andere uitvaartpolissen via Uitvaartverzekering.nl.

Wat als ik vanwege mijn emoties niet verder kan met mijn toespraak?

Ten slotte kan het ook tijdens de uitspraak zelf voorkomen dat u vanwege de emoties of zenuwen niet verder kunt gaan met uw toespraak. Een vriend, familielid of uitvaartverzorger kan het dan van u overnemen.

Tips

Tot slot staan hieronder nog een aantal praktische, algemene tips:

• Zorg voor een glaasje water bij de hand. Doorgaans zal de uitvaartverzorger hiervoor zorgen. Vraag dit eventueel vooraf even na.
• Probeer zoveel mogelijk in de ik-vorm te praten
• Probeer te ontspannen tijdens het spreken, ga stevig op twee benen staan en neem een slokje water voordat u begint met de speech.
• Emoties tonen is niet erg, niemand verwacht dat uw speech met een stalen gezicht wordt voorgelezen.