Wat is een levenstestament?

In een levenstestament legt u vast wie uw belangen behartigt als u dat zelf (tijdelijk) niet meer kunt, bijvoorbeeld als gevolg van een ongeluk, beroerte of dementie. Er staat in wie uw vertrouwenspersoon wordt, welke belangrijke beslissingen hij/zij namens u mag nemen en hoe deze beslissingen genomen worden.

Het verschil met een ‘testament’ is dat een levenstestament is bedoeld voor situaties tijdens het leven in plaats van na uw overlijden.

Waarom een levenstestament?

Het opstellen van een levenstestament kan altijd, zolang u maar wilsbekwaam bent. Dit betekent dat u nog in staat moet zijn om uw wil te bepalen.

We geven drie redenen waarom het handig en verstandig is om een levenstestament op te stellen:

1. Het voorkomt een hoop gedoe

Omdat een levenstestament bij de notaris is vastgelegd, erkennen banken en andere instellingen de genoemde vertrouwenspersoon. Dat maakt het veel gemakkelijker om financiële keuzes te maken.

Zonder levenstestament moet er bij de rechtbank bewindvoering en mentorschap aangevraagd worden.

2. Er is geen voorafgaande toestemming van een rechter nodig

Bij een levenstestament zijn dingen notarieel vastgelegd. Dit betekent dat er voor belangrijke zaken, zoals de verkoop van een woning, geen rechtelijke beslissing aan te pas hoeven te komen. In het levenstestament staat namelijk een vertrouwenspersoon die over deze financiële zaken beslissingen mag nemen.

Zonder levenstestament is het vereist om voor belangrijke financiële keuzes en uitgaven boven de 1.500 euro toestemming te krijgen van een rechter.

3. U houdt de regie in eigen handen

Met een levenstestament bepaalt u welke beslissingen er rondom uw leven gemaakt worden en wie dit namens u mag doen. U hebt belangrijke keuzes vooraf gemaakt, zodat anderen dit niet voor u hoeven doen. Zo houdt u de touwtjes grotendeels in eigen handen.

Nadelen

Zijn er nadelen aan het opstellen van een levenstestament?

Ja, er kleeft een belangrijk nadeel aan een levenstestament, namelijk dat er een kleine kans bestaat dat de volmacht misbruik maakt van de situatie of onverstandige beslissingen neemt met uw vermogen. Er is namelijk niemand die checkt of de gevolmachtigde wel echt te vertrouwen is of bekwaam genoeg is.

Gelukkig is het wel mogelijk om een vorm van controle en toezicht te regelen binnen het levenstestament. U kunt bijvoorbeeld opnemen dat de vertrouwenspersoon belangrijke beslissingen eerst overlegt met anderen of dat er eerst deskundig advies wordt ingewonnen.

Wat moet er in een levenstestament?

In het levenstestament staat:

• Wie namens jou beslissingen mag nemen als jij dat zelf niet meer kunt
• Hoe u wilt dat deze volmacht de beslissingen neemt

Uiteindelijk bepaalt u zelf welke zaken er wel en niet in het levenstestament komen te staan. Niets is verplicht. Ook is het mogelijk om verschillende personen aan te wijzen voor specifieke taken.

Financiële zaken

• Wat er met uw huis, geld en vermogen gebeurt als u zelf niet in staat bent om de keuzes te maken
• Wie er namens u de rekeningen betaalt, de belastingaangifte verzorgd, uw huis mag verkopen en schenkingen mag doen aan anderen
• Wie er namens u verzekeringen mag afsluiten of opzeggen

Persoonlijke zaken

• Wie over persoonlijke en sociale aangelegenheden mag beslissen, zoals verzorging van huisdieren, verwijderen van profielen op sociale netwerken
• Wie er beschikking krijgt over uw persoonlijke inlogcodes, wachtwoorden en pincodes
• Of u wensen heeft voor uw uitvaart en wie hierover beslissingen mag nemen

Medische zaken

• Welke wensen u heeft op het gebied van persoonlijke verzorging en wie er namens u zorg mag aanvragen of inkopen
• Wie er over uw gezondheid mag beslissen, bijvoorbeeld over de keuze voor wel of geen medische behandeling of reanimatie
• Of u wel u geen euthanasie wenst bij ondragelijk lijden en in welke vorm

Het is ook mogelijk om uw wilsverklaring in het levenstestament op te nemen. Ook het donorcodicil kan worden toegevoegd als bijlage.

Wie benoem ik als gemachtigde?

U bepaalt helemaal zelf wie u wilt benoemen als gemachtigde voor uw levenstestament. Uiteraard moet deze persoon wel bereid zijn deze verantwoordelijk op zich te nemen.

U kunt voor u zelf beslissen wie u denk dat geschikt is voor het afhandelen van bepaalde zaken. Daarbij is het mogelijk om meerdere personen aan te wijzen, bijvoorbeeld:

• Uw partner en zoon is beslissen over medische aangelegenheden
• Uw zoon en broer zijn verantwoordelijk voor beslissingen rondom uw vermogen en belastingaangifte
• Uw dochter is verantwoordelijk voor het afhandelen van persoonlijke aangelegenheden, zoals de verzorging van uw hond als u dat zelf niet meer kunt

Meerdere gemachtigden

Het kan slim zijn om meerdere gemachtigden aan te wijzen voor het geval een gemachtigde komt te overlijden of niet meer wilsbekwaam is. De volmacht wordt dan doorgegeven. Wel is het belangrijk om alleen personen aan te wijzen die u volledig vertrouwt.

Denk ook goed na over de rol van naasten in uw leven die u niet aanwijst als vertrouwenspersoon. Zij kunnen zich mogelijk buitengesloten voelen. Het is belangrijk dat u duidelijk bent en dat iedereen op één lijn zit. Daarmee kunnen lastige of vervelende situaties voorkomen worden.

Hoe kan ik een levenstestament opstellen en vastleggen?

Het opstellen van een levenstestament kunt u doen met behulp van een notaris, aan de hand van een voorbeeld of via een online tool die wordt geleverd door een notaris.

In die tool beantwoord u een aantal vragen over de financiële, praktische, persoonlijke en medische zaken. Ook wijst u per onderdeel de personen aan die namens u de gevolmachtigde worden. De tool maakt er vervolgens een officieel document van dat u kunt uitprinten en kunt ondertekenen.

Het officieel maken van een levenstestament kan alleen bij de notaris. Het document wordt vastgelegd in het Centraal Levenstestamenten Register (CLTR).

Wie stelt u op de hoogte van uw levenstestament?

Het is verstandig om bepaalde personen en instanties op de hoogte te stellen van uw levenstestament.

• Uw familie: partner, kinderen en (mogelijk) overige familieleden
• De persoon of personen die u aanwijst als vertrouwenspersoon (gemachtigde)
• Uw bank, levensverzekeraar en uitvaartverzekeraar
• Uw huisarts en medisch specialist
• De notaris

Natuurlijk hoeft niet iedereen inzage te krijgen in het volledige levenstestament. Uw bank hoeft bijvoorbeeld alleen te zien wie uw financiële zaken regelt als u dit niet zelf meer kunt. U kiest zelf wie inzage krijgt en voor welk onderdeel.

Wat kost een levenstestament?

De kosten van een levenstestament verschillen sterk, afhankelijk van uw wensen, uw situatie en de gekozen notaris.

• Een levenstestament voor 1 persoon kost tussen de 300 en 800 euro, inclusief btw.
• Een levenstestament voor 2 personen kost tussen de 450 en 1.000 euro, inclusief btw.

Let op: iedere notaris heeft zijn eigen tarief en service.